در کتاب «جنگ» نوشته باب وودوارد که به‌تازگی منتشر شده آمده است جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، در اکتبر ۲۰۲۲ در جریان رویدادی خصوصی با ابراز نگرانی از احتمال وقوع جنگ هسته‌ای، گفت: «ما با فردی مواجه‌ایم که او را خوب می‌شناسم، نامش ولادیمیر پوتین است. زمان زیادی را با او گذرانده‌ام. وقتی درباره استفاده احتمالی از تسلیحات تاکتیکی و هسته‌ای صحبت می‌کند، شوخی نمی‌کند.»

به نوشته نیویورک پست، بایدن گفته بود بزرگ‌ترین چالش آن‌ها درک نحوه تفکر رهبر روسیه بود. در شرایطی که پیروزی در جنگ اوکراین هر روز بیش از پیش ناممکن می‌شد، بایدن پرسید: «راه خروج پوتین کجاست؟»

ولادیمیر پوتین، که از سال ۲۰۱۲ به کرسی ریاست‌جمهوری روسیه تکیه زده است، مدت‌ها است سیاستمداران جهان را سردرگم کرده است که آیا او بزرگ‌ترین تهدید برای صلح جهانی است، یا وطن‌پرستی که به‌ناحق تخریب شده است؟

ویلیام برنز، رئیس سازمان سی‌آی‌ای (سیا)، به وودوارد گفت پوتین «میان رهبران جهان به‌عنوان استاد فریبکاری شناخته شده است». و این موضوع به‌ویژه در روابطش با روسای جمهوری آمریکا مشهود است.

به نوشته وودوارد، بایدن در دیداری در سال ۲۰۱۱ به پوتین گفته بود «فکر نمی‌کنم روح داشته باشی» و پوتین با لبخندی پاسخ داده بود که «یکدیگر را درک می‌کنیم». بایدن پس از این دیدار به مشاورانش گفته بود: «پوتین شر مطلق است. ما با تجسم شر مواجهیم.»

اما دونالد ترامپ نظری متفاوت داشت و او را «فردی بسیار باهوش» خواند. او به وودوارد گفت: «پوتین به من احترام می‌گذارد. و من هم به پوتین احترام می‌گذارم.»

چنان‌که وودوارد می‌نویسد موثرترین ترفند پوتین این است که به روسای جمهوری آنچه را می‌خواهند می‌دهد یا دست‌کم وانمود مي‌کند می‌دهد و بدین ترتیب توانسته است از آن‌ها بهره‌برداری کند و آن‌ها را دور بزند.

او در مواجهه با بایدن سراغ توهم روابط دیپلماتیک رفت. به گفته ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه، پوتین این تصور را ایجاد کرد که «شاید روس‌ها دنبال هدفی مشابه‌‌اند. ایجاد رابطه‌ای که باثبات و پیش‌بینی‌پذیر باشد».

پوتین در برخورد با ترامپ رویکردی متفاوت اتخاذ کرد و سراغ چاپلوسی رفت. او در توصیف ترامپ از واژه «زیرک» استفاده کرده بود؛ که البته برخی می‌گویند واژه‌ روسی که او در سال ۲۰۱۵ در نشست مطبوعاتی در مسکو به کار برد «رنگارنگ» بود اما در انگلیسی به «زیرک» ترجمه شده بود.

پوتین در مواجهه با بایدن نیز حیله‌گر بوده است. او در تابستان ۲۰۲۱ در دیدار با بایدن، در شرایطی که در اقدامی بی‌سابقه ۱۱ هزار نیرو را در مرز اوکراین مستقر کرده بود، از پاسخ به سوال‌های مربوط به اوکراین طفره رفت و در عوض پرسید «چرا افغانستان را ترک کردید؟»، که در واقع تلاشی بود تا فکر بایدن آشفته و آنچه از نظر پوتین نقطه ضعف بود برجسته شود. از نظر پوتین، بایدن نمی‌دانست وقتی روسیه به اوکراین حمله کند، باید چه اقدامی صورت دهد.

پوتین با سایر رهبران جهان نیز به همین اندازه حساب‌شده برخورد کرده است، چه زمانی که ‌سعی داشت آن‌ها را علنی تحقیر کند‌ــ مانند وقتی که در سال ۲۰۰۷ سگ بزرگ سیاهش را مقابل آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، آورد که از سگ وحشت داشت‌ــ یا آن‌ها را فریب دهد تا دقیقا آنچه می‌خواهد را از زبان آن‌ها بشنود. پوتین در جریان یک تماس تلفنی با بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، در سال ۲۰۲۲ که تلاش می‌کرد پوتین را از جنگ با اوکراین منصرف کند، توانست جانسون را وادار به اعتراف کند که «اوکراین در آینده نزدیک به ناتو ملحق نخواهد شد».

جانسون بعدا گفت که پوتین «ما را توی تله انداخت». جانسون نمی‌توانست این موضوع را علنی بگوید «زیرا با سیاست درهای باز ناتو در تضاد بود». اما با این تایید، «به نظر می‌رسید که پوتین یک رای وتو بر تصمیم کشوری مستقل برای درخواست عضویت در ناتو تحمیل کرده است».

به گفته تحلیلگران اطلاعاتی آمریکا، پوتین نقطه ضعف‌های زیادی دارد، از جمله اینکه «حساس» است و «به‌شدت احساس ناامنی می‌کند». او در سال ۲۰۲۱ در تماس تلفنی با بایدن، با اشاره به مصاحبه‌ رئیس‌جمهوری آمریکا با شبکه ای‌بی‌سی، گفت: «ناراحت شدم که من را قاتل نامیدی.»

به نوشته وودوارد، اما بزرگ‌ترین عامل در بی‌رحمی پوتین، به‌ویژه در اوکراین، همه‌گیری کووید بود. انزوای شدید و طولانی‌مدت پوتین را تغییر داد. او به‌مدت سه سال از جامعه روسیه جدا و با گروه کوچکی از افراد معتمد با دیدگاه‌های ملی‌گرایانه مشابه احاطه شده بود. او این دوره انزوا را با مطالعه تاریخ روسیه و نقشه‌های قدیمی سپری کرد، و «تصرف اوکراین به رویای تب‌آلود دوران انزوای کووید او تبدیل شد، تبی که زایل نشد».

بایدن معتقد بود که تفکر پوتین را می‌شناسد و می‌داند که سودای تبدیل شدن به بازیگری بزرگ در صحنه جهانی را در سر دارد. اما با آغاز جنگ اوکراین، دچار تردید شد که آیا رئیس‌جمهوری روسیه می‌خواست یک رهبر جهانی مورد احترام باشد یا یک جنگ‌طلب.

در همین حال، ترامپ همچنان معتقد است که پوتین را بهتر از هر کس دیگری می‌فهمد. دن کوتس، رئیس سابق اطلاعات ملی در دولت ترامپ، به وودوارد گفت: «هنوز برایم معما است که ترامپ چطور با پوتین برخورد می‌کند و به او چه می‌گوید... همیشه با پوتین تماس می‌گیرد، و حرف بدی درباره‌اش نمی‌زند، و همیشه چیزهای مثبتی می‌گوید. برای من ترسناک است.»

برخی معتقدند ترامپ آن‌قدر بر پوتین تاثیر دارد که اگر دوباره به ریاست‌جمهوری برسد، می‌تواند جنگ اوکراین را متوقف کند. جیسون میلر، دستیار کارزار انتخاباتی ترامپ، به وودوارد گفت ترامپ می‌داند از چه موضعی به پوتین و زلنسکی فشار بیاورد تا کار را به سرانجام برساند.

البته ویلیام برنز با این نظر موافق نیست و به وودوارد گفت: «پوتین نقشه دارد. درست همان‌طور که هنگام بازی با ترامپ در دوره ریاست‌جمهوری‌اش نقشه داشت.»